Победитель и Одолетель смерти, иже смерти убоявся, явися: страстную бо плоть одушевленную прием, Сей Бог наш, и брався с мучителем, вся совоскреси: яко прославися.
Тропарь 1-й песни воскресного канона.Октоих, глас 3
Возлюбленные во Христе досточтимые архипастыри,
всечестные отцы, боголюбивые иноки и инокини,
дорогие братья и сестры!
Христос Воскресе!
Сей праздничный возглас, произнесённый святыми апостолами и женами-мироносицами, узнавшими о воскресении своего Учителя и Господа Иисуса Христа, и ныне исполняет наши сердца благоговением и радостью, сколь бы часто его не повторяли. Вместе со святителем Кириллом Туровским мы в пасхальной радости обращаемся к Спасителю нашему: «Вчера с разбойником мы сраспинались Тебе, а ныне совоскресли с Тобою! … Вчера с Никодимом со Креста снимали Тебя, ныне с Магдалиною видим Тебя воскресшего; вчера с Иосифом полагали Тебя во гроб, ныне же, подобно Марии, слышим от Тебя радостные слова: «Пойдите, возвестите братиям Моим, чтобы шли в Галилею; и там они увидят Меня» (Мф. 28:10).
Преподобный Амвросий Оптинский призывает нас «достодолжно понять значение праздника Пасхи Христовой и достодолжно его праздновать». С этой целью обратимся к земному служению Спасителя, которое с первых дней вело Его к Распятию и Воскресению. Три с половиной года разделяло Крещение в Иордане от Голгофы, но в этот непродолжительный период каждый вздох Свой, каждое слово и поступок Господь всецело посвящал делу искупления человеческого рода, и для нашего спасения показал Он столько человеколюбия.
Святые отцы называют Христа вторым Адамом, пришедшим на землю исправить то, что было разрушено прародителем. Однако послушание Христа Своему Отцу потребовало большего труда, нежели исполнение заповедей, которым должен был следовать Адам.
Сын Божий во всём соотносил Свою человеческую волю с волей Отца Небесного. Неоднократно свидетельствовал Он о Своем ожидании, когда, вознесенный на Крест, сможет сказать: «Совершилось!». Но и на Голгофу Он восходит только тогда, когда все земные условия Его подвига были исполнены и когда на Крест, по слову святителя Филарета (Дроздова), Его позвала распинающая любовь Отца.
Иисус Христос по человечеству страшился страдания и смерти, но преодолел естественную немощь ради послушания Отцу Небесному и спасения людей от греха, вечной смерти и проклятия: «смирил Себя, быв послушным даже до смерти, и смерти крестной» (Флп. 2:8), явив великий пример для всех Своих последователей.
События, предшествовавшие Воскресению, с одной стороны, показывают нам, что сделал грех с человеческой природой, ибо не было на земле греха страшнее убийства Сына Божия. Но, с другой стороны, именно эта самая низкая точка падения человека и самое высшее торжество врага рода человеческого становятся переломным моментом земной истории. Победа происходит благодаря спасительному подвигу Богочеловека, Его страданиям и воскресению и открывает нам бесконечные перспективы духовно-нравственного совершенствования и единения с Богом. Воскреснуть со Христом смогут все, кто следует Его учению, образу мыслей и поведения.
Жизнь и подвиг Спасителя – идеал для всех времен и для всех народов. Этот идеал запечатлен в Евангелиях, которые необходимо каждому христианину читать и руководствоваться ими в своей повседневной жизни. По слову премудрого Соломона, «хранение законов… – залог бессмертия» (Прем. 6:18). Одно из самых больших несчастий современного человека в том, что постижение законов, ведущих к правильной и гармоничной земной жизни, приводящей к жизни вечной, – оставлено им и забыто.
Гармония в отдельной человеческой душе и вместе с тем добрые изменения в общественной жизни возможны, если каждый из нас будет сообразовывать свою волю с волей Божией и интересами других людей. У преподобного Аввы Дорофея есть удивительный образ, который объясняет эту истину. Мир – это круг, в центре которого Бог. Лучи, направленные к центру, – это пути жизни человеческой. Чем ближе мы к центру, чем больше открываем сердце для Бога, тем становимся ближе друг к другу.
Дорогие о Господе братья и сестры! Поздравляю вас с Воскресением Христовым и желаю, чтобы каждое сердце просветилось светом Христова учения, чтобы все наши поступки следовали закону Божественной любви. Через молитву Христу Воскресшему да увидим путь доброго обновления, который приведёт к согласию и единству в наших семьях, трудовых коллективах, во всем нашем обществе. Молитвенно желаю вам душевного и телесного здоровья и помощи Божией на всех путях вашей жизни. Да сохранит Господь нашу страну и да просветит каждого Своею истиной и правдой!
Христос Воскресе!
Воистину Воскресе!
+ВЕНИАМИН,
митрополит Минский и Заславский,
Патриарший Экзарх всея Беларуси,
управляющий Борисовской епархией
Пасха Христова, 2021
город Минск
ПАСХАЛЬНАЕ ПАСЛАННЕ
МІТРАПАЛІТА МІНСКАГА І ЗАСЛАЎСКАГА ВЕНІЯМІНА,ПАТРЫЯРШАГА ЭКЗАРХА УСЯЕ БЕЛАРУСІ, АРХІПАСТЫРАМ, СВЯШЧЭННАСЛУЖЫЦЕЛЯМ, МАНАХАМ І ЎСІМ ВЕРНЫМ ДЗЕЦЯМ БЕЛАРУСКАЙ ПРАВАСЛАЎНАЙ ЦАРКВЫ
Той, хто пабаяўся смерці, перамог і адолеў смерць, бо Ён, Бог наш, успрыняў пакутлівую адушаўлёную плоць і, уступіўшы ў барацьбу з мучыцелем, усіх с Сабою ўваскрасіў, бо Ён праславіўся.
Трапар 1-й песні ўваскрэснага канона,
Актоіх, глас 3
Узлюбленыя ў Хрысце высокашаноўныя архіпастыры,
пачэсныя айцы, богалюбівыя інакі і інакіні,
дарагія браты і сёстры!
ХРЫСТОС УВАСКРЭС!
Гэты святочны вокліч, прамоўлены святымі апосталамі і жанчынамі-міраносіцамі, якія даведаліся пра ўваскрасенне свайго Вучыцеля і Госпада Іісуса Хрыста, і цяпер напаўняе нашы сэрцы благагавеннем і радасцю, як бы часта мы яго ні паўтаралі. Разам са свяціцелем Кірылам Тураўскім мы ў пасхальнай радасці звяртаемся да Спасіцеля нашага: «Учора з разбойнікам мы распіналіся разам з Табою, а сёння ўваскрэслі разам з Табою! … Учора з Нікадзімам з Крыжа здымалі Цябе, а сёння з Магдалінай бачым Цябе ўваскрэслага; учора з Іосіфам клалі Цябе ў магілу, а сёння падобна таму, як быццам Марыя чуем ад Цябе радасныя словы: «Ідзіце, абвясціце братам Маім, каб пайшлі ў Галілею; і там яны ўбачаць Мяне» (Мф. 28:10).
Прападобны Амвросій Опцінскі заклікае нас «належным чынам зразумець значэнне свята Пасхі Хрыстовай і належным чынам яго святкаваць». З гэтай мэтай звернемся да зямнога служэння Спасіцеля, якое з першых дзён ішло да Распяцця і Ўваскрасення. Тры з паловай гады раздзяляла Хрышчэнне ў Іардане ад Галгофы, але ў гэты нядоўгі перыяд кожны ўздых Свой, кожнае слова і ўчынак Гасподзь цалкам прысвячаў справе выкуплення чалавечага роду, і для нашага спасення паказаў Ён столькі чалавекалюбства.
Святыя айцы называюць Хрыста другім Адамам, Які прыйшоў на зямлю, каб выправіць тое, што было разбурана праайцом. Аднак паслухмянасць Хрыста Свайму Айцу патрабавала большых намаганняў, чым выкананне запаведзяў, якіх павінен быў прытрымлівацца Адам.
Сын Божы ва ўсім суадносіў Сваю чалавечую волю з воляй Айца Нябеснага. Неаднаразова Ён сведчыў аб сваім чаканні, калі, узнесены на Крыж, Ён зможа сказаць: «Здзейснілася!». Але і на Галгофу Ён узыходзіць толькі тады, калі ўсе зямныя ўмовы Яго подзвігу былі выкананы, і калі на Крыж, паводле слова свяціцеля Філарэта (Драздова), Яго паклікала любоў Айца, паклікала на распяцце.
Іісус Хрыстос па чалавецтву меў страх пакут і смерці, але пераадолеў прыродную немач дзеля паслухмянасці Айцу Нябеснаму і спасення людзей ад граху, вечнай смерці і пракляцця: «ўпакорыў Сябе і быў паслухмяны нават да смерці, і смерці крыжовай» (Флп. 2:8), паказаўшы вялікі прыклад для ўсіх Сваіх паслядоўнікаў.
Падзеі, якія папярэднічалі Ўваскрасенню, з аднаго боку, паказваюць нам, што зрабіў грэх з чалавечай прыродай, бо не было на зямлі граху больш страшнага, чым забойства Сына Божага. Але, з іншага боку, менавіта гэты самы нізкі ўзровень падзення чалавека і самы вышэйшы трыумф ворага роду чалавечага становяцца пераломным момантам зямной гісторыі. Перамога адбываецца дзякуючы спасіцельнаму подзвігу Богачалавека, Яго пакутам і ўваскрасенню і адкрывае нам бясконцыя перспектывы духоўна-маральнага ўдасканалення і яднання з Богам. Уваскрэснуць з Хрыстом змогуць усе, якія кіруюцца Яго вучэннем, вобразам думак і паводзін.
Жыццё і подзвіг Спасіцеля – ідэал для ўсіх часоў і для ўсіх народаў. Гэты ідэал адлюстраваны ў Евангеллях, якія неабходна кожнаму хрысціяніну чытаць і кіравацца імі ў сваім паўсядзённым жыцці. Паводле слова прамудрага Саламона, «захоўванне законаў… – залог неўміручасці» (Прам. 6:18). Адно з самых вялікіх няшчасцяў сучаснага чалавека ў тым, што вывучэнне законаў, якія вядуць да правільнага і гарманічнага зямнога жыцця, якое прыводзіць да жыцця вечнага, – пакінута ім і забыта.
Гармонія ў асобнай чалавечай душы і разам з тым добрыя змены ў грамадскім жыцці магчымыя тады, калі кожны з нас будзе ўзгадняць сваю волю з воляй Божаю і інтарэсамі другіх людзей. У прападобнага Аввы Дарафея ёсць дзівосны вобраз, які тлумачыць гэтую ісціну. Свет – гэта круг, у цэнтры якога Бог. Праменні, накіраваныя да цэнтра, – гэта шляхі жыцця чалавечага. Чым бліжэй мы да цэнтра, чым больш адкрываем сэрца для Бога, тым становімся бліжэй адзін да аднаго.
Дарагія ў Госпадзе браты і сёстры! Віншую Вас з Уваскрасеннем Хрыстовым і жадаю, каб кожнае сэрца прасвяцілася святлом Хрыстовага вучэння, каб усе нашы ўчынкі трымаліся закону Божай любові. Праз малітву Хрысту Ўваскрэсламу няхай мы ўбачым шлях добрага абнаўлення, які прывядзе нас да згоды і адзінства ў нашых семʼях, працоўных калектывах, ва ўсім нашым грамадстве. Малітоўна жадаю вам душэўнага і цялеснага здароўя і дапамогі Божай на ўсіх шляхах вашага жыцця. Няхай зберажэ Гасподзь нашу краіну і няхай прасвяціць кожнага з нас Сваёю ісцінаю і праўдаю!
Хрыстос Уваскрэс!
Сапраўды Уваскрэс!
+ ВЕНІЯМІН,
мітрапаліт Мінскі і Заслаўскі,
Патрыяршы Экзарх усяе Беларусі,
кіруючы Барысаўскай епархіяй
Пасха Хрыстова, 2021
горад Мінск